Ücretsiz yazılım, kullanıcıların yazılımı çalıştırma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlüğüne sahip olduğu yazılımları ifade eder. Bu tür yazılımlar, kullanıcıların ihtiyaçlarına göre yazılımı özelleştirmelerine, geliştirmelerine ve toplulukla paylaşmalarına olanak tanır. Ücretsiz yazılımın temel amacı, bilgi ve teknolojinin serbestçe paylaşılmasını teşvik ederek yazılım geliştirme sürecini demokratikleştirmektir.
Ücretsiz yazılım, genellikle “açık kaynak” yazılımı ile karıştırılsa da, her iki terim de farklı felsefeleri temsil eder. Ücretsiz yazılım, kullanıcı özgürlüğü ve topluluk dayanışması üzerine odaklanırken, açık kaynak yazılım daha çok yazılımın teknik mükemmelliği ve geliştirme verimliliği üzerine vurgu yapar.
Ücretsiz yazılım hareketi, 1980’lerin başında Richard Stallman tarafından başlatılmıştır. Stallman, yazılımın kullanıcıları birbirine yardım etmeye teşvik etmesi gerektiğine inanıyordu ve bu vizyon, GNU Projesi ve daha sonra Free Software Foundation’ın (FSF) kurulmasıyla somutlaştı. Bugün, Linux işletim sistemi, Firefox web tarayıcısı ve LibreOffice ofis yazılımı gibi birçok popüler yazılım, ücretsiz yazılım ilkelerine dayanarak geliştirilmiştir.
Ücretsiz yazılım, teknolojiye erişimi demokratikleştirerek, kullanıcıların bilgi ve becerilerini paylaşmalarını ve birlikte çalışmalarını teşvik eder. Bu, sadece yazılımın kalitesinin ve güvenliğinin artmasına değil, aynı zamanda eğitim, bilim, sanat ve iş dünyasında yenilikçiliğin ve işbirliğinin teşvik edilmesine de katkıda bulunur. Kısacası, ücretsiz yazılım, teknolojinin toplumsal fayda için kullanılmasını sağlayan güçlü bir araçtır.