Osmanlıca, Osmanlı İmparatorluğu döneminde kullanılan ve temel olarak Arap alfabesine dayanan bir yazı sistemidir. Osmanlı Türkçesi, Farsça ve Arapça kelimelerin yanı sıra Türkçenin kendi ögelerini de içerir. Osmanlı döneminde birçok özlü söz, atasözü ve deyim kullanılmıştır. Bu sözler genellikle ahlaki, sosyal ve felsefi öğütler içerir ve günümüz Türkçesine çevrildiğinde de değerlerini korurlar.
İşte Osmanlıca’dan günümüz Türkçesine çevrilmiş bazı özlü sözler:
1. “Adalet mülkün temelidir.” (عدالت ملکون تمليدر)
– Adalet, bir devletin ayakta kalabilmesi için en önemli unsurdur.
2. “Bir elin nesi var, iki elin sesi var.” (بير الن نسى وار اكى الن سسى وار)
– Birlikten kuvvet doğar; iş birliği ile daha büyük başarılar elde edilir.
3. “Damlaya damlaya göl olur.” (دملايا دملايا گول اولور)
– Küçük katkılar zamanla büyük sonuçlar doğurabilir.
4. “Devletli olmak kılıç ile olur.” (دولتلى اولماق قيليچ ايله اولور)
– Güçlü ve etkili bir devlet olmak için askeri güç ve cesaret gerekir.
5. “El elden üstündür.” (ال الدن استندر)
– Herkesin birbirinden öğreneceği bir şey vardır; kimse mükemmel değildir.
6. “Herkesin gönlünde bir aslan yatar.” (هر كسن گؤنلونده بير اصلان ياتار)
– Her insanın içinde gizli bir cesaret ve güç yatar.
7. “İlelebet payidar kalacaktır.” (ايله لبت پايدار قالاجاقدر)
– Sonsuza dek sürecek ve var olacaktır.
8. “Kervan yolda düzelir.” (كروان يولدا دوزلر)
– İşler yola çıkınca, harekete geçince düzene girer.
9. “Söz uçar, yazı kalır.” (سؤز اوچار، يازى قالر)
– Söylenenler unutulabilir ama yazılanlar kalıcıdır.
10. “Zahidsiz cemaat, abadsız memleket gibi.” (زاهدسز جماعت، آبادسز مملكت گبى)
– Maneviyatı olmayan toplum, gelişmemiş bir ülke gibidir.
Bu özlü sözler, Osmanlı toplumunun düşünce yapısını ve yaşam felsefesini yansıtır. Günümüzde de bu tür özlü sözler, Türk kültürünün bir parçası olarak değerini korumakta ve çeşitli durumlar için yol gösterici olmaktadır.