Örnekleme, bir bütünün temsil edici bir parçasını seçme işlemidir ve genellikle istatistik, araştırma veya analiz amacıyla kullanılır. Örnekleme yöntemi, büyük veri kümelerinden ya da geniş kitlelerden yönetilebilir ve analiz edilebilir küçük grupların seçilmesi için temeldir. Bu kavram sadece istatistiksel analizlerde değil, günlük karar verme süreçlerinde de kullanılır.
Örnekleme yöntemleri genellikle iki ana kategori altında incelenir: olasılıksal örnekleme ve olasılıksal olmayan örnekleme. Olasılıksal örnekleme, her birimin örneklemeye dahil olma şansına sahip olduğu durumlardır ve bu sayede elde edilen sonuçların genel popülasyona genellenmesi daha objektif bir temele oturtulabilir. Basit rastgele örnekleme, sistematik örnekleme, katmanlı örnekleme ve küme örnekleme bu kategoride yer alır. Olasılıksal olmayan örnekleme yöntemleri ise konfor örnekleme, kota örnekleme ve kararlılık örnekleme gibi yöntemleri içerir ve burada seçim süreci tamamen rastgele değildir.
Örneğin, bir üniversite öğrencilerin spor faaliyetlerine katılımını araştırmak istiyor olsun. Eğer araştırmacı tüm öğrenci nüfusunu incelemek yerine, farklı fakültelerden rastgele öğrenciler seçerek bir örneklem oluşturursa, bu basit rastgele örnekleme olur. Eğer öğrencileri fakültelerine göre gruplayıp her gruptan belirli sayıda öğrenci seçerse, bu katmanlı örnekleme olur. Bu örnekleme yöntemlerini kullanarak, araştırmacı genel öğrenci nüfusu hakkında daha temsilci sonuçlar elde edebilir.
Örnekleme, araştırmanın hedeflerine ve mevcut kaynaklara göre dikkatlice seçilmiş yöntemlerle yürütüldüğünde, çok büyük popülasyonlar hakkında bilgi edinmek için etkili ve verimli bir yoldur. Her örnekleme yönteminin avantajları ve sınırlılıkları olduğu için, bir araştırmada hangi yöntemin kullanılacağına karar verirken bu faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.