Nutuk, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün, 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Cumhuriyet Halk Partisi’nin 2. Büyük Kongresi’nde yaptığı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki olayları, yapılan çalışmaları ve yaşanan zorlukları anlattığı, yapısal olarak büyük bir önem taşıyan tarihi bir konuşmadır. Bu konuşmada Atatürk, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinden, Türkiye Cumhuriyei’nin kuruluşuna kadar geçen süre içinde yaşanan olaylara, Milli Mücadele dönemine, politik, ekonomik ve sosyal olmak üzere bir dizi önemli reforma değinmiştir.
Nutuk, ayrıntılı bir tarihçe sunması sebebiyle, dönemin siyasi, toplumsal ve ekonomik analizini yapmak isteyen araştırmacılara büyük bir kaynak teşkil eder. Atatürk bu eserinde, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini, karşılaştığı zorluklar ve bu süreçte gösterdiği kahramanlıklarla detaylı bir şekilde anlatır. Eser, aynı zamanda Atatürk’ün liderlik yeteneklerinin ve vizyonunun yanı sıra, modern Türkiye’nin temellerinin nasıl atıldığını anlama açısında da eşsiz bir içeriğe sahiptir.
Nutuk’un dili, dönemine göre oldukça sade ve her kesimden insanın anlayabileceği şekildedir. Bu nedenle, o dönemdeki insanların olayları ve yapılan değişiklikleri kolayca kavramaları mümkün olmuştur. Atatürk, bu uygulama ile bir yandan bilgi verirken, diğer yandan milli bilinç ve milli birlik duygusunu pekiştirmeyi amaçlamıştır.
Özetle, Nutuk; Mustafa Kemal Atatürk’ün siyasi ve askeri liderliğinin, Türk milletinin modernleşme yolunda attığı adımların ve içinde bulunduğumuz cumhuriyet idaresinin temel taşlarının anlaşılması için vazgeçilmez bir kaynaktır. Bugün de, sosyal bilgiler, tarih ve siyaset bilimi derslerinde, hatta kişisel ilgi ve araştırmalar için dahi Nutuk, önemli başvuru eserlerinden biri olarak kalmaya devam etmektedir.