Destanlar, genellikle milletlerin tarih öncesi dönemlerine ait olayları, kahramanları ve mitolojik unsurları ölçüsüz ve yoğun bir dille anlatan edebi eserlerdir. Bu yapıtlar, sözlü edebiyat geleneğinin en belirgin örneklerinden biri olarak kabul edilir ve genellikle toplumların kültürel değerlerini, inançlarını, ideallerini ve tarih anlayışını yansıtırlar. Destanlar, toplumları birleştirici ve kimlik oluşturucu bir işlev görür, çünkü ortak bir geçmiş ve miras duygusu yaratırlar.
Destanlar, çoğunlukla anonimdir ve nesilden nesile aktarılarak zamanla şekillenmiş ve gelişmiştir. Bu eserler, sözlü geleneğin bir parçası olarak ozanlar tarafından defalarca tekrarlanır ve her seferinde küçük değişikliklerle zenginleşir. Bu süreç içinde destan, topluluğun karşılaştığı yeni sosyal ve politik koşullara adapte olur ve bu da eserin sürekli bir evrim içinde olmasını sağlar.
Dünya üzerinde pek çok farklı kültür, kendine özgü destanlara sahiptir. Örneğin, Türk edebiyatında “Dede Korkut Hikayeleri” ve “Oğuz Kağan Destanı” gibi eserler; Fars edebiyatında “Şehname”; Fin edebiyatında “Kalevala”; Yunan edebiyatında “İlyada” ve “Odysseia” gibi eserler destan kategorisinde değerlendirilmektedir. Bu destanlar, o toplumların dilini, dinini, ahlaki değerlerini, savaş ve barış anlayışlarını, ekonomik durumlarını ve daha pek çok unsuru içerir.
Destanların dili genellikle süslü ve görkemlidir. Kahramanlık, aşk, ihanet, intikam gibi evrensel temalar bu eserlerde işlenir. Karakterler genellikle idealize edilmiş ve büyütülmüş özelliklere sahiptir; bu da onları hem daha unutulmaz hem de örnek alınası kılar.
Günümüzde destanlar, edebiyat, tarih, antropoloji gibi birçok farklı alanın araştırma konusu olarak değerlendirilmekte ve modern edebiyat eserlerine ilham kaynağı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, bu büyük eserler, milli kimliğin korunması ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaya devam etmektedir.