Cüz, Kur’an’ın uzunluğunu göz önünde bulundurarak okuma ve ezberleme kolaylığı sağlamak amacıyla otuz eşit bölüme ayrılmasıyla oluşan bir terimdir. Her bir cüz, Arapça “جزء” (cezâ) kelimesinden türemiştir ve “parça, kısım” anlamına gelir. Kur’an, toplam 604 sayfadan oluşur ve her cüz yaklaşık 20 sayfa içerir. Bu tasnif, Kur’an’ı aylık bir program dahilinde tamamlamayı kolaylaştırır ki bu, özellikle Ramazan ayında Müslümanlar tarafından tercih edilen bir yöntemdir.
Her cüz, genellikle iki ayrı sûreyi kapsayabilir veya bir sûrenin ortasından başlayıp devam edebilir. Bu bölümleme sayesinde, Kur’an’ı belirli bir düzende kısa sürede hatmeden kıraat veya tilavet etmek mümkün hâle gelir. Ayrıca, hafızlık yapacak kişiler için de ezberlemeyi kolaylaştıran bir yöntem sunar.
Cüzler, Kur’an’daki ayetlerin anlam bütünlüğünü bozmadan, mümkün olan en uygun yerlerden bölünmüştür. Bu da, özellikle sesli olarak Kur’an okunduğunda, hem anlam bütünlüğünü koruyarak hem de ezber yapmayı kolaylaştıran bir yapı sunar.
Kur’an cüzleri, aynı zamanda müslüman cemaatleri arasında sosyal ve dini ritüellerde de önemli bir yer tutar. Ramazan ayı gibi özel zamanlarda toplu olarak yapılan teravih namazlarında her gece bir cüz okunması adettendir. Bu, Müslümanların bir araya gelerek Kuran’ı dinlemelerine ve üzerinde tefekkür etmelerine olanak tanır.
Sonuç olarak, Kur’an’ın cüzler halinde bölünmesi, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde Kur’an’ın anlamını derinlemesine kavramayı ve hatmetmeyi kolaylaştıran bir yöntem olarak önemini korumaktadır.