Çıkarım, bir metinde açıkça belirtilmeyen bilgilere ulaşmak için var olan bilgilerden mantıklı sonuçlar çıkarmak sürecidir. Etkili okuma becerileri arasında önemli bir yere sahip olan çıkarım yapma, okuyucuya metni daha derinlemesine anlama ve yazarın alt metnini çözme fırsatı sunar. Örneğin, bir hikayede karakterin ağladığı yazmıyorsa ama karakterin gözlerinin dolu dolu olduğu ve sesinin titrediği belirtiliyorsa, biz bu bilgilerden karakterin üzgün olduğunu çıkarabiliriz.
Bir başka örnekte, bir romanın kahramanı sürekli olarak eski bir saatini cebinde taşıyor ve ona bakıyor ise, bu detay üzerinden kahramanın geçmişte kalmış önemli bir anıya ya da kişiye duyduğu özlemi çıkarabiliriz. Yazar bu duyguyu doğrudan dile getirmese de, okuyucunun sahip olduğu bu gözlem yeteneği sayesinde romanın duygusal derinliği artar.
Çıkarım yapabilmek için okuyucunun dikkatli bir şekilde okuması, metindeki ipuçlarını toplaması ve bu ipuçlarını birleştirerek genel bir anlam çıkarması gereklidir. Bu süreç, okuyucuya metin üzerinde daha fazla düşünme ve analiz yapma şansı verirken aynı zamanda okuma deneyimini de zenginleştirir. Ahlaki dersler veya tema gibi soyut konuların anlaşılmasında çıkarım becerileri özellikle önemlidir. Örneğin, bir öyküdeki karakterlerin davranışları ve karşılaştıkları sonuçlar üzerinden yazarın insan doğası hakkında yaptığı vurguları anlamak mümkün olabilir.
Sonuç olarak, çıkarım yapma, metni yüzeysel bir şekilde okumanın ötesine geçmeyi ve yazara ait düşünce dünyasını keşfetmeyi sağlayan kritik bir okuma stratejisidir. Okuyucu bu sayede metinle daha etkileşimli ve öğretici bir ilişki kurabilir.