100 Farklı Konuya Göre Türkçe Atasözleri ve Anlamları
Atasözleri ve deyimler, Türk kültürünün en değerli söz hazinelerindendir. Bu bölümde atasözlerini tek tek değil, belli konulara göre bulabilirsiniz. Örneğin “açgözlülük hakkında atasözleri”, “çalışkanlıkla ilgili atasözleri” ya da “dostluk üzerine deyimler” gibi başlıklar altında, ilgili konuyla bağlantılı sözler kısa açıklamalarıyla birlikte sıralanmıştır. Böylece aradığınız konuya dair atasözünü kolayca öğrenebilir ve anlamını kavrayabilirsiniz. Açgözlülük Hakkında Atasözleri…
300 Farklı Türkçe Atasözü ve Anlamları
Atasözleri, yüzyıllar boyunca toplumların biriktirdiği deneyimleri, öğütleri ve yaşam tecrübelerini kısa ve öz cümlelerle aktaran söz varlıklarımızdır. Türkçe, zengin kültürel mirası sayesinde binlerce atasözüne sahiptir. Her bir atasözü, hem günlük hayatta hem de edebiyat ve eğitim alanında önemli bir yol gösterici olmuştur. Bu sayfada sizler için 300 farklı Türkçe atasözü ve anlamını derledik. Amacımız; atasözlerini…
Şaka Kaldırmak Deyimi Hakkında Yazı
“Şaka kaldırmak” deyimi, bir kişinin yapılan esprilere ya da alaycı sözlere bozulmadan, kızmadan, gülümseyerek karşılık verebilme yeteneğini ifade eder. Yani çevresinden gelen şakalara tahammül etmek, alınmadan karşılamak anlamında kullanılır. Bu deyim, aynı zamanda kişinin hoşgörülü, esnek ve anlayışlı bir mizaca sahip olduğunu da gösterir. “Sen çok şaka kaldırıyorsun, seninle sohbet keyifli oluyor” ya da “Şaka…
Ödü Patlamak Deyimi Hakkında Yazı
“Ödü patlamak” deyimi, bir kişinin ani bir korku ya da büyük bir ürküntü yaşamasını ifade eder. Çoğunlukla beklenmedik bir durumla karşılaşınca, gürültü, kaza, kötü haber veya tehlike anında yaşanan yoğun korku duygusu için kullanılır. Bu deyim, kişinin korkudan adeta kalbinin yerinden fırlayacak gibi olmasını mecaz yoluyla anlatır. “Gece ansızın cam kırılınca ödü patladı” ya da…
İncileri Dökülmek Deyimi Hakkında Yazı
“İncileri dökülmek” deyimi, özellikle çok nazlı ve kırılgan davranan kişiler için kullanılan bir ifadedir. Birinin konuşurken ya da davranırken fazlasıyla ince eleyip sık dokuması, küçük şeylerden bile alınganlık göstermesi, biraz da “naz yapması” bu deyimle anlatılır. Kimi zaman da mecazî olarak, birinin istemediği bir şey yaptığında, sanki çok değerli bir şey kaybediyormuş gibi abartılı tavırlar…
Fal Taşı Gibi Açılmak Deyimi Hakkında Yazı
“Fal taşı gibi açılmak” deyimi, bir kişinin şaşkınlıktan ya da korkudan gözlerini iri iri açması durumunu anlatmak için kullanılır. Özellikle beklenmedik, inanılmaz ya da ürkütücü bir olay karşısında insanın göz bebekleri büyür, göz kapakları sonuna kadar açılır; işte bu hâl, fal bakarken kullanılan büyük taşlara benzetilmiştir. “Haberi duyunca gözleri fal taşı gibi açıldı” ya da…
Etekleri Zil Çalmak Deyimi Hakkında Yazı
“Etekleri zil çalmak” deyimi, bir kişinin büyük bir sevinç ve heyecan yaşaması, mutluluktan adeta yerinde duramaması anlamında kullanılır. Sevinç öylesine yoğundur ki bu coşku, fiziksel bir hareketle ifade ediliyormuş gibi hayal edilir; deyim bu yüzden “eteklerde zil çalması” şeklinde mecazlaştırılmıştır. Özellikle uzun süredir beklenen bir haber alındığında, özlenen birine kavuşulduğunda veya beklenmedik bir mutluluk yaşandığında…
Eşekten Düşmüş Karpuza Dönmek Deyimi Hakkında Yazı
“Eşekten düşmüş karpuza dönmek” deyimi, şaşkınlık, sersemlik ya da gülünç bir hâle düşmek anlamında kullanılır. Kişi, başına gelen ani bir olay karşısında ne yapacağını bilemez, afallar ve çoğu zaman da komik bir görüntü sergiler. Özellikle hazırlıksız yakalanılan durumlarda, beklenmedik bir haber alındığında veya çok şaşırtıcı bir gelişmeyle karşılaşıldığında söylenir. “Toplantıda öyle bir soru soruldu ki…
Dile Geldi Deyimi Hakkında Yazı
“Dile geldi” deyimi, genellikle cansız bir varlığın ya da normalde konuşmayan bir şeyin, mecaz yoluyla dilek, duygu veya şikâyet ifade etmesi anlamında kullanılır. Masallarda ya da edebî anlatılarda “taş dile geldi”, “su dile geldi” gibi örnekler sık görülür; burada amaç, doğaya ya da nesnelere insani özellikler yükleyerek anlatımı daha etkileyici kılmaktır. Bunun dışında halk arasında,…
Dil Uzatmak Deyimi Hakkında Yazı
“Dil uzatmak” deyimi, bir kişiye karşı saygısızca konuşmak, hakaret etmek ya da küçümseyici sözler söylemek anlamında kullanılır. Çoğu zaman otoriteye, büyüklere, haksızlık karşısında ya da arkasından konuşmak gibi durumlarda geçer. “Ona dil uzatma, saygını koru” ya da “Atatürk’e dil uzatmak kimsenin haddi değildir” örneklerinde görüldüğü gibi, bu deyim özellikle olumsuz ve kınayıcı bir tavrı belirtir….
Deve Yürekli Deyimi Hakkında Yazı
“Deve yürekli” deyimi, günlük Türkçede çok yaygın olmasa da, kullanıldığı yerlerde korkusuz, cesur, gözü pek insanları anlatmak için tercih edilir. Devenin iri ve güçlü yapısıyla ilişkilendirilerek, zorluklardan yılmayan, üzerine gelen tehlikeyi göze alabilen kişiyi betimler. “Askerler deve yürekli olmalı” ya da “O kadın deve yürekli, en zor işlere çekinmeden girer” cümleleri deyimin kullanımına örnek verilebilir….
Çam Devirmek Deyimi Hakkında Yazı
“Çam devirmek” deyimi, genellikle bir kişinin farkında olmadan, düşüncesizce ya da ölçüsüz bir söz söylemesi ve bu yüzden ortamı bozması, kırıcı ya da gülünç bir durum ortaya çıkarması anlamında kullanılır. Çoğu zaman istem dışı, patavatsızca yapılan gafları nitelendirir. Bir sohbet sırasında hassas bir konuya dokunmak, kimsenin hatırlatmak istemediği bir şeyi dile getirmek veya uygunsuz bir…
Can Atmak Deyimi Hakkında Yazı
“Can atmak” deyimi, bir şeyi yapmayı çok istemek, güçlü bir arzu duymak anlamında kullanılır. Bu arzu genellikle olumlu, heyecan verici ya da özlemle beklenen bir duruma yöneliktir. Tatil planına can atmak, uzun zamandır görmek istenen birini görmeye can atmak, yeni bir işe başlamak için can atmak gibi örneklerde, kişinin hevesini ve sabırsızlığını ifade eder. Deyim,…
Birini Çekip Çevirmek Deyimi Hakkında Yazı
“Birini çekip çevirmek” deyimi, bir kişiye yol göstermek, işlerini düzene sokmak ve sorumluluk alarak onu toparlamak anlamında kullanılır. Çoğunlukla aile içinde veya yakın çevrede geçer; anne babanın çocuklarını doğru yola yönlendirmesi, ablanın küçük kardeşleri idare etmesi, iş yerinde bir yöneticinin tecrübesiz çalışanı organize etmesi gibi durumlarda tercih edilir. Deyim, sadece yön vermek değil, aynı zamanda…
Ağzını Aramak Deyimi Hakkında Yazı
“Ağzını aramak”, birinin düşüncesini, niyetini ya da gizlediği bilgiyi doğrudan sormadan, dolaylı ve dikkatli sorularla öğrenmeye çalışma anlamı taşır. Genellikle konuşmayı “laf arasında” açma, konu değiştirip geri dönme, küçük ipuçlarından büyük resim çıkarma gibi stratejilerle yapılır; amaç karşıdakini savunmaya geçirmeden nabız yoklamaktır. Bu yönüyle “ağzından laf almak”tan daha örtük, “nabız yoklamak”tan ise daha bilgi odaklıdır….