Bolşevizm, 20. yüzyıl başlarında Rusya’da ortaya çıkan ve daha sonra tüm dünyada etkisini gösteren bir siyasi harekettir. Bu terim, Rusça’da “çoğunluk” anlamına gelen “bolşinstvo” kelimesinden türetilmiştir. Bolşevizmin temelinde, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından ortaya konulan Marksizm teorileri yatar. Ancak Bolşevizm, Vladimir Lenin tarafından geliştirilen Marksizm’in bir yorumu olarak da görülebilir.
Bolşevizmin ortaya çıkışı, 1903 yılında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin iki farklı fraksiyona ayrılması ile başlar. Bu iki grup Bolşevikler ve Menşevikler olarak bilinir. Bolşevikler, Vladimir Lenin önderliğinde, partinin merkeziyetçi bir yapıda olması ve profesyonel bir devrimci kadronun liderliğinde, sosyalist devrimi gerçekleştirme taraftarıydı. Menşevikler ise daha geniş bir parti yapısını ve işçi sınıfının yanı sıra diğer toplumsal gruplarla ittifak yapılmasını savunuyordu.
Ekim Devrimi (1917) ile iktidara gelen Bolşevikler, Rusya’yı sosyalist bir devlet yapma amacını güttüler. Çarlık rejimini yıkarak yerine Sovyetler Birliği’ni kurdular ve bu yeni devlet yapılanması, sosyalist ilkeler doğrultusunda şekillendi. Bolşevikler, özel mülkiyeti kaldırdı, sanayi ve tarım alanlarını millileştirdi ve bir plan ekonomisi oluşturdu. Eğitimden sağlığa, sanayiden tarıma kadar hayatın her alanında radikal değişiklikler yaşandı.
Bolşevik ideoloji, sert bir şekilde tek parti sistemi ve merkeziyetçilik ilkelerini benimsedi. Bu durum, özgürlüklerin kısıtlanması ve tek tip bir toplum düzeninin oluşturulması eleştirilerine yol açtı. Bolşevizm, iç ve dış politikada otoriter yöntemlerle, muhalif seslerin bastırılması ve zorla yönetim uygulamaları ile bilinir. Zamanla Stalin döneminde daha da totaliter bir nitelik kazanarak, “Stalinizm” olarak anılmaya başlandı.
Soğuk Savaş döneminde, Bolşevizm dünya genelinde birçok sosyalist ve komünist harekete ilham kaynağı oldu. Ancak Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasıyla, Bolşevik yönetim modeli büyük ölçüde gücünü yitirdi. Bolşevizmin mirası, bugün hâlâ dünya siyaseti ve tarihinde tartışmalı bir konu olmaya devam etmektedir. Sovyetler Birliği’nin yıkılmasının ardından, Bolşevizm eleştirilere maruz kalmış ve pek çok tarihçi ve politika uzmanı tarafından totaliter ve baskıcı bir sistem olarak değerlendirilmiştir.