Bakış açısı, bir hikayenin veya metnin nasıl anlatıldığını belirleyen ve okuyucunun olayları ve karakterleri nasıl algıladığını etkileyen önemli bir edebi araçtır. Bakış açısı, birinci şahıs, ikinci şahıs ve üçüncü şahıs olmak üzere üç ana kategoride incelenebilir. İşte bu üç farklı bakış açısı ile yazılmış kısa paragraf örnekleri:
1. **Birinci Şahıs Bakış Açısı:**
> Ben, okulun ilk gününde yeni sınıfıma girerken çok heyecanlıydım. Sınıfın kapısını açtığımda tüm gözlerin üzerimde olduğunu hissettim. Derin bir nefes aldım ve en arka sıraya oturdum. “Bu sene bana neler getirecek acaba?” diye düşündüm.
Bu paragraf, karakterin iç dünyasına ve duygularına doğrudan bir erişim sağlar. Okuyucu, karakterin gözünden olayları yaşar.
2. **İkinci Şahıs Bakış Açısı:**
> Sen, yeni bir şehre taşındığında her şey çok ürkütücü görünüyor. İnsanlar, sokaklar hatta hava bile sana yabancı. Ama zamanla her şeye alışacaksın. Şimdi önündeki kapıdan gir ve kendine bir yaşam kurmaya başla.
İkinci şahıs bakış açısı, okuyucuyu doğrudan hikayenin içine çeker ve olayları “sen” zamiri üzerinden tecrübe etmesini sağlar. Bu kullanım, özellikle talimat verme veya rehberlik etme durumlarında sıklıkla tercih edilir.
3. **Üçüncü Şahıs Sınırlı Bakış Açısı:**
> Mehmet, kararını verdiğinde parkın soğuk havasında titriyordu. Oğlunu okula yazdırmak zorundaydı, ancak bu karar ona pahalıya mal olacak gibi görünüyordu. Yüzünde beliren endişe izlerini, yağmur damlaları yavaş yavaş yıkıyordu.
Bu bakış açısı, anlatıcının yalnızca belirli bir karakterin duygu ve düşüncelerini bilmesine ve aktarmasına izin verir. Okuyucu, olayları Mehmet’in perspektifinden izler, ancak diğer karakterler hakkında daha az bilgi sahibidir.
Her biri, hikaye anlatımını ve okuyucuyla iletişimi farklı şekillerde şekillendiren bu bakış açıları, yazının tonu ve atmosferi üzerinde belirleyici rol oynar. Yazarın hangi bakış açısını seçmesi, okuyucunun hikayeye olan bağlılığını ve hikayeden aldığı keyfi büyük ölçüde etkileyebilir.