Antakya, Türkiye’nin Hatay ilinin merkezi olan tarihî ve kültürel bir şehirdir. Antik çağlardan bu yana birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olup, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu gibi imparatorlukların önemli merkezlerinden biri olmuştur. Şehrin tarihi M.Ö. 300 yıllarına kadar uzanmaktadır ve Antik Çağ’da önemli bir Helenistik kent olan Antakya, özellikle Roma döneminde önemli bir ticaret ve idari merkez olarak gelişmiştir.
Antik Dönem
Antakya, M.Ö. 4. yüzyılda Büyük İskender tarafından kurulan Seleukos İmparatorluğu’nun en önemli şehirlerinden biri haline gelmiştir. Seleukos kralı I. Seleukos Nikator tarafından Helenistik bir metropol olarak inşa edilen şehir, o dönemde “Antiocheia” (Antakya) olarak bilinmekteydi. Bu dönemde şehir, geometrik şehir planlaması ve geniş caddeleriyle ünlüydü.
Roma İmparatorluğu
M.Ö. 64 yılında Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilen Antakya, Roma İmparatorluğu’nun önemli şehirlerinden biri haline geldi. Şehir, Doğu’nun başkenti olarak kabul edilmiş ve birçok Roma imparatoru tarafından ziyaret edilmiştir. Ayrıca Hristiyanlık tarihi açısından büyük öneme sahip olan Antakya, Hristiyanlık dininin önemli merkezlerinden biri olarak kabul edilir. İncil’de adı geçen ve “ilk kez Hristiyanların burada adlandırıldığı” şehir olarak bilinir.
Orta Çağ
Bizans İmparatorluğu döneminde de önemini korumaya devam eden Antakya, 6. yüzyılda yaşanan büyük depremlerle büyük zarar görmüştür. Daha sonraki yıllarda Arap İslam orduları ve ardından Selçuklular ve Haçlı Seferleri zamanında da stratejik bir mevki olarak kalmıştır. 1268’de Memlük Sultanlığı’nın eline geçen şehir, daha sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun kontrolüne girmiştir.
Osmanlı Dönemi
1516’da Mercidabık Muharebesi’nden sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun eline geçen Antakya, özellikle İmparatorluk’un Arap vilayetlerinin idaresinde önemli bir rol oynamıştır. Şehir, çok çeşitli etnik ve dini gruplarının bir arada yaşadığı, kültürel çeşitliliği ile bilinen bir yer olmuştur.
Cumhuriyet Dönemi
Hatay’ın 1939 yılında Türkiye’ye katılmasıyla birlikte Antakya, Hatay’ın başkentidir. Şehir, kültürel mirası, mutfağı ve tarihi dokusuyla dikkat çeker. Özellikle mozaikleri, orta çağdan kalma kaleleri, eski çarşıları ve sokakları ile turistler için büyüleyici bir durak olmuştur.
Antakya, geçmişten günümüze kadar birçok farklı kültürü bünyesinde barındırmış ve bu zengin tarihi ile dünya tarihinin önemli kentlerinden biri olarak kabul edilmiştir.